چشم مصنوعی اربیتال: (Orbital eye prosthesis)
به طور کلی چشم آسیب دیده به سه روش تخلیه میگردد.
1- Enucleation: تخلیه کامل کره چشم
در این روش قرنیه، عدسی، عنبیه، زجاجیه و صلبیه تخلیه میشود اما عضلات چشم باقی میماند و به ایمپلنتی که درون حفره چشمی قرار میگیرد متصل میگردد. این کار باعث حرکت نسبی چشم مصنوعی میگردد. 6 الی 8 هفته پس از عمل تخلیه امکان کارگذاری چشم مصنوعی وجود دارد.
2- Evisceration: تخلیه قسمتی از کره چشم که به عمل نیمه تخلیه معروف است.
در این روش قرنیه، عدسی، عنبیه و زجاجیه تخلیه میشود اما صلبیه (سفیدی چشم) باقی میماند و ایمپلنت چشمی درون صلبیه قرار میگیرد. حرکت چشم مصنوعی در این روش بهتر است اما برای همه بیماران انجام این عمل امکان پذیر نیست.
3- اگزانتریشن (Exentration): تخلیه کامل چشم و پلکها
تخلیه اگزانتریشن و کاشت مگنت
در عمل تخلیه کامل که پلکها نیز برداشته شده است از پروتز اوربیتال استفاده میشود. تخلیه چشم و برداشتن پلکها در شرایط حاد و در پی جراحات شدید یا وجود تومورهای پیشرونده صورت میگیرد و عموماَ هدف جراح حفظ جان بیمار است. در مواردی با برداشته شدن پلکها و بافتهای کف حدقه، ابروها نیز بنا به وسعت محدوده درگیر برداشته میشود. بنابراین از دست دادن چشم و ابرو و پلکها ظاهری ناخوشایند به بیمار میدهد که لازم است از حداکثر امکانات موجود جهت برطرف ساختن بخشی از این ناهنجاری اقدام کرد.
پروتز اربیتال جهت این نوع از تخلیه مورد استفاده قرار میگیرد. در این روش علاوه بر کره چشم باید پلکها و مژهها و در صورت نیاز ابروها نیز بازسازی شود. این نمونه از پروتزها با قالبگیری از صورت بیمار و محل ضایعه صورت گرفته و متناسب با رنگ پوست و حالت چشم سالم ساخته میشود و مژهها و ابروها در صورتی که در سمت سالم وجود داشته باشد بر روی پروتز کاشته میشود.
برای متصل کردن پروتز به بدن بیمار چندین روش وجود دارد:
1- ایمپلنت: در این روش جراح چندین ایمپلنت بر روی استخوانهای محل آسیب دیده تعبیه میکند که توسط مگنت موجود در پروتز اتصال سریع و ایمن را به بیمار میدهد. اما در مواردی که بیمار رادیوتراپی (اشعه درمانی) کرده باشد، حداقل تا یکسال امکان استفاده از این روش وجود ندارد. همچنین در این روش به علت وجود اتصال استخوان و ایمپلنت در مواردی امکان عفونت وجود دارد.
2- Under cut: این روش تنها در بیمارانی با شرایط آناتومیکی خاص انجام میشود و لازم است بیمار از لحاظ امکان استفاده از این روش توسط پروتزیست معاینه گردد.
در این روش پروتز بدون چسب یا مگنت با طراحی خاص پروتز درون اربیت ثابت میشود.
3- عینک: در مواردی پروتز به عینک متصل شده و سپس بر روی صورت قرار میگیرد. این یک روش قدیمی است که امروزه به ندرت استفاده میشود زیرا نسبت به موارد دیگر ظاهر مناسبی ندارد.
4- چسب: معمولترین و رایجترین روش موجود در دنیا استفاده از چسب های مخصوص است که با استفاده از آن قسمت سیلیکونی پروتز به صورت بیمار متصل میگردد. البته لازم است حساسیت پوست بیمار به این چسب ها قبل از استفاده سنجیده شود.
*** ساخت این پروتزها نیاز به زمان بیشتری نسبت به پروتزهای معمولی دارد و متریال اولیه مصرفی باید دارای مشخصات بخصوص باشد. توجه داشته باشید اگر از پروتز اربیتال استفاده میکنید حتماَ دستورات نگهداری و استفاده را از پروتزیست خود دریافت نمایید.